Την έχουν υποστεί 120-140 εκατομμύρια κορίτσια και γυναίκες!!!!!
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, 120-140 εκατομμύρια κορίτσια και γυναίκες παγκοσμίως έχουν υποστεί αυτόν το σεξουαλικό ακρωτηριασμό, ενώ άλλα 2 εκατομμύρια ζουν κάθε χρόνο υπό αυτή την απειλή. Για να το πούμε αλλιώς, έξι κορίτσια σε όλο τον κόσμο υποβάλλονται σε κλειτοριδεκτομή κάθε λεπτό!!!
Τα είδη και οι ιατρικές συνέπειες της κλειτοριδεκτομής
Ο όρος «κλειτοριδεκτομή» ή «γυναικείος ευνουχισμός» είναι ένας ευρύς όρος που προσπαθεί να περιγράψει τον ακρωτηριασμό ή τη "φίμωση" των γυναικείων γεννητικών οργάνων. Ο διεθνής όρος Female Genital Mutilation (FGM) που μεταφράζεται ως «ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων» προσδιορίζει κάθε διαδικασία που προκαλεί μερική ή ολική αφαίρεση των εξωτερικών γυναικείων γεννητικών οργάνων ή κάθε άλλη βλάβη στα γυναικεία γεννητικά όργανα, για μη ιατρικούς λόγους.
Η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας ταξινομεί ως εξής τον ακρωτηριασμό των γυναικείων γεννητικών οργάνων:
Τύπος Ι. Εκτομή της ακροποσθίας με ή χωρίς εκτομή μέρους ή ολοκλήρου της κλειτορίδας. (clitoridectomy)
Τύπος ΙΙ. Εκτομή της κλειτορίδας με μερική ή ολική εκτομή των μικρών χειλέων. (excision)
Τύπος ΙΙΙ. Εκτομή μέρους ή όλων των μικρών και μεγάλων χειλέων και ράψιμο/στένεμα της εισόδου του κόλπου (αγκτηριασμός-infibulation). Αυτός ο τύπος κλειτοριδεκτομής είναι γνωστός και ως Φαραωνικός.
Τύπος IV. Αταξινόμητες περιπτώσεις που περιλαμβάνουν: Απλό ή διαμπερές τρύπημα ή τομή στην κλειτορίδα και/ή τα χείλη του αιδοίου. Καυτηριασμό με κάψιμο της κλειτορίδας και των πέριξ ιστών. Γδάρσιμο των ιστών γύρω από την είσοδο του κόλπου (κοψίματα-angurga) ή κόψιμο του κόλπου (κοψίματα- gishiri). Εισαγωγή διαβρωτικών μέσων ή φυτών στον κόλπο ώστε να προκληθεί αιμορραγία ή με τον σκοπό να γίνει ποιο σφικτός ή στενός.
Οι τύποι που εμφανίζονται πιο συχνά φτάνοντας ένα ποσοστό 80% όλων των καταγεγραμμένων περιπτώσεων είναι ο τύπος Ι και ο τύπος ΙΙ.
Η χειρότερη -λόγω και των υψηλών ποσοστών θνησιμότητας που προκαλεί η εφαρμογή της- μορφή κλειτοριδεκτομής (τύπος ΙΙΙ) εμφανίζεται σε ποσοστό (15%) συνολικά.
Πρόκειται όμως για τον επικρατέστερο τύπο γυναικείου ευνουχισμού, με ποσοστά πάνω από 80%, στη Σομαλία και το Σουδάν. Στις χώρες αυτές μάλιστα, σε κλειτοριδεκτομή υποβάλλεται σε πάνω από το 90% των γυναικών.Στις περιπτώσεις του τύπου ΙΙΙ, μετά την εκτομή των χειλέων, το υπόλοιπο δέρμα ράβεται σφιχτά με ράμματα ή αγκάθια. Και διατηρείται μόνο μια τρύπα σε μέγεθος ρυζιού για την ούρηση και την έμμηνο ρύση. Μετά τα πόδια δένονται σφικτά μέχρι το τραύμα να επουλωθεί. Κάποιες φορές η διάνοιξη γίνεται την πρώτη νύχτα του γάμου μ΄ ένα μαχαίρι. Σε μερικές φυλές η γυναίκα ξαναράβεται όταν ο σύζυγος φύγει για ταξίδι ή όταν χωρίσει.
Η κλειτοριδεκτομή στο Μαλί
Στο Μαλί το ποσοστό των γυναικών που έχουν ακρωτηριαστεί σεξουαλικά αγγίζει το 85%. Μικρά κορίτσια αιχμάλωτα της παράδοσης και των δεισιδαιμονιών υποβάλλονται ανυπεράσπιστα το σκληρό έθιμο, βιώνοντας φρικτές συνέπειες σε όλη τους τη ζωή. Μιας παράδοσης που περνάει άκριτα από γενιά σε γενιά. «Δεν ξέρω γιατί ακριβώς το κάνουμε. Γεννηθήκαμε και το βρήκαμε έτσι, κι έτσι θα το κρατήσουμε. Μη γελιόμαστε, η
κλειτοριδεκτομή δεν πρόκειται να σταματήσει μέχρι το τέλος του κόσμου», λέει η γερόντισσα που είναι επιφορτισμένη με την τέλεση της σκληρής πρακτικής.
Δείχνει το μικρό σκουριασμένο μαχαίρι που θα χρησιμοποιήσει στην τελετή. Κι όμως, η ίδια πιστεύει ότι κάνει κάτι καλό. «Όποια δεν έχει κάνει κλειτοριδεκτομή είναι κατάρα. Δεν μπορεί να βρει άντρα, δεν μπορεί να κάνει παιδιά. Με την κλειτοριδεκτομή δεν παθαίνουν τίποτα κακό. Πλένω τα κορίτσια με το παραδοσιακό φάρμακο για να φυλαχτούν από τα κακά πνεύματα και καθαρίζω το μαχαίρι στη φωτιά», εξηγεί και επιμένει: «Δεν κλαίνε, δεν πονάνε, δεν παθαίνουν τίποτα κακό!».
Αν κάποιο κορίτσι δεν πεθάνει αμέσως μετά την κλειτοριδεκτομή, οι άνθρωποι δεν έχουν τη μόρφωση να αναγνωρίσουν τις μακροπρόθεσμες συνέπειές της. Οι ίδιες οι γυναίκες δεν μπορούν να καταλάβουν πώς το τραύμα που υπέστησαν στην παιδική τους ηλικία φταίει για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν σε όλη τους τη ζωή.
«Δεν είναι λίγες οι φορές που το ζευγάρι την πρώτη νύχτα του γάμου έρχεται στο νοσοκομείο, καθώς λόγω της φραγής του κόλπου είναι αδύνατη η σεξουαλική επαφή. Και βέβαια ούτε λόγος για απόλαυση στη σεξουαλική ζωή. Η γυναίκα αντιδρά, αφού συνήθως υποφέρει, γι’ αυτό πολλά ζευγάρια οδηγούνται στο χωρισμό», λέει ο γιατρός Μουσταφά Τουρέ, που αντιμετωπίζει σχετικά περιστατικά. Σκεφτείτε μόνο, για πόσα κορίτσια η πρώτη ερωτική επαφή σήμαινε να τις ανοίξει ο άνδρας τους μ’ ένα μαχαίρι…Αλλά η κλειτοριδεκτομή και το σεξ είναι θέματα ταμπού για την κοινωνία, καλυπτόμενα από ένα πέπλο σιωπής.
Για μια γυναίκα που έχει υποστεί κλειτοριδεκτομή είναι πιο δύσκολο να μείνει έγκυος, ενώ καθίσταται τρομερά επώδυνος και επικίνδυνος ο τοκετός. Με τα γεννητικά της όργανα κατεστραμμένα, αυξάνονται οι πιθανότητες η γυναίκα να μην τα καταφέρει, και να πεθάνει η ίδια ή το παιδί στη γέννα. Έτσι έχασε τη σύζυγο και το παιδί του ο κ Τερά: «Όταν μου εξήγησε ο γιατρός τι έφταιξε, κατάλαβα ότι δεν ήταν το κακό πνεύμα, ότι δεν ήταν μοιραίο να συμβεί. Πρέπει να σταματήσουμε αυτή τη συμφορά», εξομολογείται.
Ο κ Τερά, παρά την αντίληψη που θέλει τη βάναυση πρακτική να πηγάζει από το Ισλάμ, είναι χριστιανός. Κι ενώ πράγματι, πολλοί ιμάμηδες και πιστοί μουσουλμάνοι πιστεύουν ότι η κλειτοριδεκτομή είναι υποχρεωτική από το Κοράνι προκειμένου η γυναίκα να καθίσταται «καθαρή», διαπιστώνεται αφ’ ενός ότι η πρακτική είναι εξίσου διαδεδομένη μεταξύ των πιστών και άλλων θρησκειών, αφ’ ετέρου ότι δεν εφαρμόζεται σε χώρες όπως η Σαουδική Αραβία, το Ιράν και το Ιράκ, που αποτελούν το «σκληρό πυρήνα» του Ισλάμ!
Αντικείμενο προκατάληψης η γυναικεία κλειτορίδα
Η κλειτοριδεκτομή εμφανίζεται να είναι στην Αφρική πιο αρχαία από τη θρησκεία. Κι αν σήμερα κάθε καταγωγικός ερμηνευτικός μύθος μοιάζει να έχει ξεχαστεί, οι άνθρωποι επιμένουν στην τέλεσή της κυρίως βάσει διαδεδομένων δεισιδαιμονιών και αντιλήψεων. Η κλειτορίδα θεωρείται πηγή και φορέας κακών. Οι άνδρες νομίζουν ότι θα μεγαλώσει όπως το πέος και φοβούνται να την αγγίξουν για να μη μείνουν ανίκανοι. Οι γυναίκες νομίζουν ότι αν στη γέννα το κεφάλι του μωρού αγγίξει την κλειτορίδα, το παιδί θα πεθάνει. Ή φαντάζονται ότι τα φυσιολογικά εξωτερικά γυναικεία γεννητικά όργανα είναι υπερβολικά ευμεγέθη.
Η κυρίαρχη αντίληψη όμως που συντηρεί την πρακτική είναι ότι η γυναίκα είναι υπερσεξουαλική, και είναι αδύνατο για έναν μόνο άντρα να την ικανοποιήσει. Έτσι η κλειτοριδεκτομή παρουσιάζεται ως ο τρόπος προκειμένου η γυναίκα να μένει «ήσυχη», παρθένα μέχρι να παντρευτεί, και πιστή στον άνδρα της μετά το γάμο.
«Αυτό είναι άδικο! Ως ανθρώπινο ον, η γυναίκα έχει δικαίωμα στη σεξουαλικότητά της, και πρωτίστως στη σωματική της ακεραιότητα», διαμαρτύρεται η κα Σιντιμπέ Καντιντιά Αούντου, πρόεδρος της Οργάνωσης για την Επίβλεψη των Παραδοσιακών Πρακτικών. Μαζί με άλλες ακτιβιστικές οργανώσεις αλλά και την κυβέρνηση, καταβάλουν τα τελευταία χρόνια μεγάλες προσπάθειες προκειμένου να υπάρξει στο Μαλί ενημέρωση γύρω από την κλειτοριδεκτομή.
«Οι άνθρωποι μπορεί να είναι αγράμματοι, αλλά είναι έξυπνοι», συνεχίζει η κα Αούντου. «Με την κατάλληλη ευαισθητοποίηση και ενημέρωση, μπορούν να κρατήσουν από την παράδοση ό,τι τους είναι ωφέλιμο, και να αποβάλλουν κάθε τι αρνητικό. Έτσι, όταν καταλάβουν τις τραγικές συνέπειες της κλειτοριδεκτομής, αυτή η φρικτή πρακτική θα εξαλειφθεί».
Σύμφωνα με την τελευταία δημογραφική έρευνα που έγινε το 2006 στο Μαλί, το 85% των γυναικών ηλικίας μεταξύ 15-49 ετών έχουν υποστεί κλειτοριδεκτομή, ενώ περισσότερες από τα 2/3 αυτών των γυναικών σε σχετική ερώτηση της δημογραφικής έρευνας απάντησαν ότι σκέφτονταν να υποβάλλουν και τις κόρες τους σε κλειτοριδεκτομή!!!!!!!
Σύμφωνα με τη δημογραφική έρευνα που έγινε στο Μαλί το 2001, το 61% των ανθρώπων πιστεύουν ότι η κλειτοριδεκτομή συνδέεται με τα έθιμα και τις παραδόσεις, το 28% ότι είναι μια καλή παράδοση, το 13% ότι είναι θρησκευτική υποχρέωση και το 6% ότι είναι ωφέλιμη για την υγιεινή.
Το 2001 το ποσοστό των γυναικών που είχαν υποστεί κλειτοριδεκτομή έφτανε το 92% και το 1997 το 97%.
Η κυβέρνηση και ακτιβιστικές οργανώσεις στο Μαλί αγωνίζονται τα τελευταία χρόνια κατά της πρακτικής. Θα καταφέρουν άραγε να νικήσουν μια βαθιά ριζωμένη παράδοση;
Οι διεθνείς οργανώσεις και οργανισμοί επισημαίνουν ότι για να δούμε την πραγματική πρόοδο ενάντια στο φαινόμενο της κλειτοριδεκτομής θα πρέπει να γίνουν ειδικές μετρήσεις στις ηλικίες από 0 έως 14 ετών, όπου πλέον λαμβάνει χώρα η κλειτοριδεκτομή.
Πιο συχνά στη χώρα εμφανίζονται οι τύποι Ι και ΙΙ κλειτοριδεκτομής, και σε ποσοστό κάτω από 5%, σε ορισμένες περιοχές του Νότου, ο τύπος κλειτοριδεκτομής ΙΙΙ.
Η πρακτική δεν εμφανίζεται με την ίδια συχνότητα σε όλες τις περιοχές και όλες τις εθνοτικές ομάδες του Μαλί.
Απαντάται συχνότερα στο Νότο, και λιγότερο στο Βορρά. Συγκεκριμένα, στις περιοχές Κιντάλ-Γκάο-Τιμπουκτού του Βορρά, απαντάται μόνο σε ποσοστό 15,6% , χαμηλό σε σχέση με το συνολικό ποσοστό της χώρας. Λέγεται ότι στις αρχές του 20ου αιώνα 100 κορίτσια της περιοχής έχασαν τη ζωή τους σε μαζική τελετή κλειτοριδεκτομής, και από τότε αποφάσισαν να σταματήσουν το έθιμο.
Υπάρχουν επίσης εθνοτικές ομάδες στις οποίες η κλειτοριδεκτομή εμφανίζεται σε υψηλά και άλλες στις οποίες εμφανίζεται με χαμηλότερα ποσοστά. Έτσι στις ομάδες των Μπαμπαρά, των Μαλίνκε και των Ντογκόν τα ποσοστά ξεκινούν από 76% και φτάνουν το 98%, ενώ στις ομάδες των Σονράι και των Ταμασέκ ξεκινούν από το 28% και φτάνουν μέχρι το 32% του γυναικείου πληθυσμού.
Σε ό,τι αφορά τη θρησκεία, η κλειτοριδεκτομή απαντάται με υψηλότατα ποσοστά σε όλες τις θρησκευτικές ομάδες του Μαλί. Αναλυτικότερα το φαινόμενο απαντάται σε:Μουσουλμάνους σε ποσοστό 91,9%Χριστιανούς σε ποσοστό 75,5%Ανιμιστές σε ποσοστό 95,5%Άλλες θρησκευτικές ομάδες, σε ποσοστό 96,6%
Παλιότερα, στο Μαλί η κλειτοριδεκτομή γίνονταν σε κορίτσια που βρίσκονταν ανάμεσα στα 13 και τα 20 έτη. Και αποτελούσε μέρος μιας τελετής μύησης καθώς συνοδεύονταν με τη διαπαιδαγώγησή τους από τις μεγαλύτερες γυναίκες, σε σχέση με τη σεξουαλική και κοινωνική ζωή που θα έπρεπε να έχει ως μέλλουσα σύζυγος και μητέρα.
Μάλιστα, στο πλαίσιο της παράδοσης, γίνονταν από μια συγκεκριμένη ομάδα γυναικών που προέρχονταν από την κάστα των φορζερόν, δηλαδή των σιδεράδων.
Με την πάροδο του χρόνου, η σύνδεση της κλειτοριδεκτομής με την έννοια της ενηλικίωσης και της ένταξης του ατόμου στην ομάδα και την εθνότητα, ατόνησε. Και σήμερα όλο και περισσότερο, σε ποσοστό λίγο μεγαλύτερο του 50% σύμφωνα με τις έρευνες, εφαρμόζεται στα βρέφη.
«Η γιορτή της κλειτοριδεκτομής»
Η μέρα στη Γκουάνα είναι γιορτινή. Όπως προστάζει ένα πανάρχαιο έθιμο στο Μαλί, αυτή την τεράστια χώρα της Δυτ. Αφρικής, όλα τα μικρά κορίτσια του χωριού, πλυμμένα καθαρά, στολισμένα με ένα κοχυλάκι στο μέτωπο και με λευκό μαντήλι στα μαλλιά, έχουν συγκεντρωθεί από νωρίς στη μεγάλη αυλή. Οι μανάδες έχουν μαγειρέψει καλό φαγητό, οι μουσικοί με τα ταμ-ταμ δίνουν το ρυθμό, και οι σοφές γερόντισσες χορεύουν και τραγουδούν.
«Σήμερα όλοι στο χωριό είναι χαρούμενοι, γιατί είναι η μέρα που τα κορίτσια θα κάνουν κλειτοριδεκτομή. Σ’ εμάς έτσι γίνεται, για να μπορεί έπειτα το κορίτσι να παντρευτεί», εξηγεί ο αρχηγός του χωριού. «Ξέρεις τι είναι κλειτοριδεκτομή;», ρωτάμε τη μικρή του κόρη Αϊσά, 10 χρονών. Η μητέρα προλαβαίνει: «Δεν τους λέμε τίποτα, για να μη φοβηθούν και αντισταθούν. Θα καταλάβουν εκείνη τη στιγμή που θα τους συμβεί».
Το ξημέρωμα, σ’ ένα σπίτι έξω από το χωριό, ένα -ένα 36 μικρά κορίτσια θα υποβληθούν σε αυτή τη βάναυση πρακτική.
Η πρακτική παρομοιάζεται συχνά με την ανδρική περιτομή, στην πραγματικότητα, όμως, το ακριβές αντίστοιχο στους άνδρες είναι ο ευνουχισμός. Δεν είναι σπάνιο, μικρά κορίτσια να πεθαίνουν επιτόπου τη στιγμή της κλειτοριδεκτομής, από την ακατάσχετη αιμορραγία ή τον αφόρητο πόνο και το σοκ.
Τελετουργικό
Η κλειτοριδεκτομή είναι ένα θέμα «ταμπού» και τα υποψήφια θύματα αγνοούν τι θα υποστούν κατά τη διάρκεια της τελετής. Νομίζουν ότι θα είναι κάτι σαν μεγάλη γιορτή με πολλά δώρα…Τα «εργαλεία» της επέμβασης ,σχεδόν ποτέ αποστειρωμένα, είναι απλά σπασμένα γυαλιά, λεπίδες, ξυράφια, σκουριασμένα μαχαίρια, σουγιάδες, νύχια δακτύλων, αιχμηρές πέτρες, αγκάθια ακακίας και ο, τι άλλο βρεθεί πρόχειρο. Οι πρωτόγονες αυτές εγχειρήσεις μπορούν να οδηγήσουν στο θάνατο τα κορίτσια, είτε από το σοκ, είτε από τις μολύνσεις, είτε από επακολουθήσασα αιμορραγία. Την επέμβαση διενεργούν άτομα με ειδικές" μαγικές" δυνάμεις, εξέχοντα πρόσωπα της κοινότητας, συνήθως ηλικιωμένες γυναίκες που εκτελούν χρέη μαίας, θεραπεύτριας και μάγισσας.. Συνήθως λαμβάνει χώρα τη νύχτα, η τα χαράματα, μακριά από το χωριό , για να μην ακουστούν οι κραυγές των κοριτσιών και φοβηθούν τα άλλα που έπονται…Το προηγούμενο βράδυ έχει προηγηθεί και μια μικρή οικογενειακή γιορτή για το γεγονός και έχει σφαχτεί και το απαραίτητο κοτόπουλο για την περίσταση. Κατόπιν η κοπέλα παραμένει απομονωμένη σε μια καλύβα, μακριά από το χωριό μέχρι να κλείσουν οι πληγές της. Τότε πλέον επιστρέφει «καθαρή» η έφηβη στο χωριό. Η ηλικία των κοριτσιών που ακρωτηριάζονται αρχίζει από τεσσάρων μέχρι δώδεκα περίπου ετών, αλλά έχει αναφερθεί και μέχρι τα τριάντα!!!
Οι μαρτυρίες μερικών είναι αποκαλυπτικές:
Zainab, 23 χρονών σήμερα, υπέστη κλειτοριδεκτομή όταν ήταν 8 χρονών. « Οι δυο αδελφές μου, εγώ και η μητέρα μου πήγαμε να επισκεφτούμε τους συγγενείς μας. Υπέθεσα αρχικά ότι θα πηγαίναμε εκδρομή , αλλά λίγο αργότερα μας ανακοίνωσαν ότι επρόκειτο να υποστούμε ακρωτηριασμό των γεννητικών μας οργάνων. Μια ημέρα πριν την εγχείριση ένα άλλο κορίτσι που ακρωτηριαζόταν πέθανε πάνω στην επέμβαση. Τρομοκρατηθήκαμε πολύ , αλλά οι γονείς μας είπαν ότι ήταν υποχρέωσή μας και γ’ αυτό το κάναμε. Ειλικρινά νομίσαμε ότι θα πεθαίναμε από τον πόνο. Χρειάζεται μια γυναίκα να σου κρατάει δυνατά το στόμα για να μην ουρλιάζεις, δυο να σου κρατάνε το στήθος και άλλες δυο τα πόδια σου. Μετά τον ακρωτηριασμό μας δέσανε πολύ σφιχτά τα πόδια γύρω-γύρω σαν να μαθαίναμε να περπατάμε ξανά. Έπρεπε να κάνουμε μεγάλη προσπάθεια να πάμε στην τουαλέτα. Αν δεν τα καταφέρναμε μέσα σε 10 μέρες , θα υπήρχε μεγάλο πρόβλημα. Υποθέτω ότι ήμασταν πολύ τυχερές! Αναρρώσαμε επιτυχώς και δεν πεθάναμε όπως το άλλο κορίτσι.»
Οm Gad, 25 χρονών «Ήμουν 9 χρονών όταν μου ακρωτηρίασαν τα γεννητικά μου όργανα. Μου είπαν ότι πρόκειται για ένα σημαντικό γεγονός και οι γονείς μου με προετοίμαζαν λέγοντας: θα σφάξουμε και ένα κοτόπουλο για την περίσταση! Έτσι εγώ νόμιζα ότι θα ήταν κάτι ευχάριστο και διασκεδαστικό. Η εξαδέλφη μου η Zahra υπέστη πρώτη την επέμβαση και την άκουσα να φωνάζει και να κλαίει. Εγώ τρομοκρατήθηκα και γι’ αυτό έπρεπε να με κρατάνε .Ο ειδικός έκατσε μπροστά μου και έκανε την εγχείριση. Ούρλιαξα δυνατά για μια στιγμή και μετά έκανε έναν επίδεσμο από γάζα και βαμβάκι και τον τοποθέτησε στα χείλη του αιδοίου. Κατόπιν έπλενα κάθε μέρα την πληγή με νερό και μετά ψέκαζα επάνω μια σκόνη φτιαγμένη από έντομα. Η κλειτοριδεκτομή είναι απολύτως απαραίτητη και αποτελεί παράδοση. Επειδή τα εξωτερικά γεννητικά όργανα της γυναίκας μεγαλώνουν συνέχεια με την πάροδο του χρόνου και πρέπει να αφαιρούνται σε μικρή ηλικία. Ο λαός μου το κάνει και γι’ αυτό έχω κι εγώ υποχρέωση να το κάνω.»
Η Deega , μια νεαρή αφρικανή διηγείται ότι ο άντρας της την πρώτη νύχτα του γάμου κάλεσε μια μαία να «την ανοίξει με μαχαίρι» , εφόσον ο ίδιος δεν μπορούσε με την σεξουαλική επαφή. « Εκείνη τοποθέτησε έναν κρόκο αυγού στα χείλη της πληγής , ώστε να μην αισθάνομαι πόνο κατά την επέμβαση. Παρόλα αυτά, πόνεσε πολύ. Ο άντρας βέβαια το απολαμβάνει, αλλά η γυναίκα υποφέρει από τους πόνους. Τώρα πια δεν πονάω. Αλλά να το απολαμβάνω, μου είναι αδύνατο...»
Η Hibo αναφέρει για την περίοδό της « Η περίοδος μου ερχόταν με πολύ μεγάλη δυσκολία, σταγόνα –σταγόνα και διαρκούσε 10 μέρες το λιγότερο. Μερικές φορές έπρεπε να μου βάλουν κάποιο αναισθητικό βότανο στη μήτρα για να αντέχω τον πόνο. Ο γιατρός πρότεινε να ανοίξει λίγο την οπή του κόλπου , ώστε να τρέχει πιο εύκολα το αίμα , αλλά οι γονείς μου δεν συμφωνούσαν…»
Ακόμη πιο περιγραφική είναι η μαρτυρία της ειδικής πρέσβειρας των Ηνωμένων Εθνών για την κατάργηση του ακρωτηριασμού των γεννητικών οργάνων, Γουόρις Ντίρι, η βιογραφία της οποίας έγινε βιβλίο που κυκλοφόρησε και στη χώρα μας. « Την εγχείρηση μου την έκανε μια γριά τσιγγάνα, που στην κοινότητά μας την θεωρούμε σημαντικό πρόσωπο, αλλά εγώ την θεωρούσα φόνισσα. Την νύχτα πριν την κλειτοριδεκτομή μου , η μητέρα με συμβούλεψε να μην πιω πολύ νερό η γάλα για να μην χρειαστεί να ουρήσω. Εκείνο το βράδυ η οικογένεια ασχολήθηκε περισσότερο μαζί μου, αυτή ήταν η παράδοση. Πριν ακόμη χαράξει με ξύπνησαν για την εγχείρηση …Πήγαμε σε μια απομακρυσμένη περιοχή , ανάμεσα σε θάμνους. Η μητέρα κάθισε σε ένα βράχο και μου έδωσε να δαγκώσω μια ρίζα δέντρου. …Η τσιγγάνα έχωσε τα δάχτυλά της σ’ ένα ταγάρι που φορούσε κι έβγαλε μια σπασμένη λεπίδα ξυραφιού. Έφτυσε πάνω της και την σκούπισε στη ποδιά της . Αφού την καθάρισε, μου έδεσε τα μάτια με ένα μαντήλι για να μη βλέπω. Το επόμενο πράγμα που ένοιωσα ήταν να κόβουν τη σάρκα μου …άκουσα τον πνιχτό ήχο της λεπίδας που πριόνιζε πέρα-δώθε το δέρμα μου. …Τα πόδια μου άρχισαν να τρέμουν και να τραντάζομαι ανεξέλεγκτα. Προσευχήθηκα να τελειώσει γρήγορα . Κι έτσι έγινε, γιατί λιποθύμησα…όταν ξύπνησα αντιμετώπισα σοβαρό πρόβλημα ούρησης…το μόνο άνοιγμα που είχε μείνει για τα ούρα και το αίμα της περιόδου, ήταν μια μικροσκοπική τρύπα με διάμετρο ενός σπιρτόξυλου… »
Ιστορική αναδρομή:
Σε μία εξαιρετική ιστορική προσέγγιση του "εθίμου" η ιστορικός Αριάδνη Γερούκη αναφέρει:
Η ιστορική καταγωγή του εθίμου του σεξουαλικού ακρωτηριασμού χάνεται κάπου ανάμεσα στη σημιτική και αιγυπτιακή παράδοση. Ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι τον 5ο αιώνα π.Χ. , οι Φοίνικες, οι Χετταίοι και οι Αιθίοπες πραγματοποιούσαν κλειτοριδεκτομή στα κορίτσια τους. Το έθιμο παρατηρήθηκε από ιστορικούς-ανθρωπολόγους ερευνητές στις τροπικές ζώνες της Αφρικής, στις Φιλιππίνες, στις φυλές του Αμαζονίου, στους Ίνκας του Μεξικού , στους Αβοριγίνες της Αυστραλίας…Ο Στράβων αναφέρεται στη «γυναικεία περιτομή» στην Ερυθρά Θάλασσα, «όπως έπρατταν οι Ιουδαίοι».Ο Έλληνας γεωγράφος Αγαθαρχίδης , στην πτολεμαϊκή εποχή , περιγράφοντας τους Τρωγλοδύτες , φυλή εγκατεστημένη στα παράλια της Ερυθράς Θάλασσας, γράφει: «Έχουν έθιμο να κόβουν μέρη των γεννητικών τους οργάνων , όπως έκαναν οι Αιγύπτιοι. Γι’ αυτό οι Έλληνες τους ονομάζουν κολοβούς ».
Στον ελληνορωμαϊκό κόσμο υπάρχουν σπάνιες αναφορές της πράξης, ως θεραπευτικού μέτρου , ίσως κατά ορισμένων μορφών καρκίνου. Στην ποινική νομοθεσία των βυζαντινών (Εκλογή Ισαύρων), συναντούμε και την περίφημη «καυλοκοπία», σαν ποινή κατά των αρρένων κτηνοβατών… Βλέπουμε λοιπόν ότι η πρακτική ξεπερνά ιστορικά και γεωγραφικά την περιοχή του Ισλάμ, το οποίο ωστόσο την έχει «χρεωθεί» τους τελευταίους αιώνες, καθότι απαντάται πρωτίστως σε περιοχές της μουσουλμανικής Αφρικής. και της Ινδονησίας. Πάντως, δεν μπορούμε να μιλάμε για ένα αυστηρά μουσουλμανικό έθιμο, εφόσον απουσιάζει από την περιοχή του «σκληρού πύρινα» του Ισλάμ (Ιράν, Ιράκ), ενώ αντίθετα παρατηρείται ακόμη και σε μη μουσουλμανικούς πληθυσμούς, όπως στους Κόπτες χριστιανούς της Αιθιοπίας και της Αιγύπτου, στους αυτόχθονες του Αμαζονίου, των Φιλιππίνων , του Μεξικού και της Αυστραλίας, κλπ. Επιπλέον δεν υπάρχει καμιά αναφορά σεξουαλικού ακρωτηριασμού των γυναικών μέσα στο Κοράνι .
H κλειτοριδεκτομή στις Δυτικές χώρες ως θεραπεία του αυνανισμού
Μια ευμεγέθης κλειτορίς στον Μεσαίωνα εάν έπεφτε στην αντίληψη των κυνηγών μαγισσών μπορούσε να οδηγήσει την γυναίκα στο θάνατο γιατί την θεωρούσαν ως “θηλή του διαβόλου”.Πάντως στην Ευρώπη η κλειτοριδεκτομή είναι άγνωστη μέχρι τον 19ο αιώνα. Στις αρχές του αιώνα αυτού οι ιατροί της εποχής εφαρμόζουν την ιατρική πρακτική μόνο με την κλινική εμπειρία.Δυστυχώς όμως μη έχοντας τις ανάλογες γνώσεις φυσιολογίας τα στοιχεία που βασίζονται είναι η αιμορραγία, η διόγκωση, ο εμετός, οι κενώσεις και ο ιδρώτας. Η αναποτελεσματικότητα λοιπόν των ιατρικών θεραπευτικών και διαγνωστικών μεθόδων μαζί με την σεμνοτυφία που κάλυπτε τα θέματα της σεξουαλικότητας των ανθρώπων στην Βικτωριανή εποχή οδήγησε τους ιατρούς της εποχής να θεωρούν ότι ο αυνανισμός αποτελεί μια συνήθεια η οποία μπορεί να προκαλέσει βλάβη στον εγκέφαλο και το νευρικό σύστημα.
Βασικός υπεύθυνος για την αντίληψη αυτή ήταν ο Isaak Baker Brown το 1858 με το βιβλίο του “On the Curabilty of certain forms of insanity, epilepsy,catalepsy and hysteria in females”. O Baker Brown ήταν σημαντική ιατρική προσωπικότητα στην εποχή του, το 1865 διετέλεσε Πρόεδρος της Ιατρικής Εταιρείας του Λονδίνου ήταν δε ιδρυτής του Νοσοκομείου St.Mary στο Λονδίνο.Η συμβολή του στην εδραίωση της ωοθηκεκτομής, εγχείρησης πρωτοποριακής για την εποχή, ήταν μεγάλη γιατί ήταν στενός συνεργάτης του Thomas Spencer Wells ο οποίος μέχρι το 1872 είχε διενεργήσει 500 ωοθηκεκτομές(αριθμός τεράστιος για την εποχή και για τις πρωτόγονες συνθήκες των χειρουργείων). Η θεωρία του Baker Brown ήταν ότι τα περισσότερα νοσήματα του νευρικού συστήματος προέρχονται από την υπερδιέγερση του αιδοιικού νεύρου .
Έτσι 8 στάδια προοδευτικής νόσου προκαλούνται από τον αυνανισμό: πρώτα υστερία, μετά ερεθισμός του νωτιαίου μυελού και στη συνέχεια υστερική επιληψία, κρίσεις καταληψίας, κρίσεις επιληψίας, ιδιωτεία, μανία και τελικώς θάνατος.Η θεραπεία ήταν πλήρης εξαίρεση της κλειτορίδας με ψαλίδι, επιπωματισμός της πληγής με ίνες λινού (ξαντό,lint) χορήγηση από το ορθό οπίου και παρακολούθηση της ασθενούς. Μετά ένα μήνα η πληγή συνήθως είχε επουλωθεί και σύμφωνα με τον Baker Brown οι μεν “προβληματικές γυναίκες γίνονταν ευτυχισμένες σύζυγοι, οι επαναστατημένες νεαρές επέστρεφαν στους κόλπους της οικογενείας και οι παντρεμένες που πριν απέφευγαν τα σεξουαλικά τους καθήκοντα έμεναν έγκυες.”!!!!
Οι αντιλήψεις αυτές ήταν ευρύτερα διαδεδομένες στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες απλώς ο Baker Brown με το κύρος του και το βιβλίο του τους έδωσε μεγαλύτερη βαρύτητα. Στις Ηνωμένες Πολιτείες ο εκδότης της New Orleans Medical and Surgical Journal το 1885, θεωρεί ότι ο γυναικείος αυνανισμός προκαλεί σ΄ αυτές πολλά νοσήματα όπως λευκόρροια, μητρορραγία, πτώση της μήτρας, καρκίνο, λειτουργικά καρδιολογικά προβλήματα, ερεθισμό του νωτιαίου μυελού, εκτακτοσυστολές, υστερία, σπασμούς, καταβολή δυνάμεων, καχεξία και πολλά συμπτώματα που καλούνται νευρικά. Καταλήγει δε με το απόφθεγμα ενός Γάλλου ιατρού ότι «κατά την γνώμη μου ούτε η πανούκλα, ούτε ο πόλεμος, ούτε η ευλογιά, ούτε ένα πλήθος παρόμοιων διαβόλων έχει τόσο καταστροφικό αποτέλεσμα για την ανθρωπότητα από την συνήθεια του αυνανισμού. Είναι το στοιχείο καταστροφής της πολιτισμένης κοινωνίας».
Είναι δε τέτοιες οι αντιλήψεις της εποχής ώστε να υφίσταται και συζυγικός αυνανισμός εάν η σεξουαλική επαφή δεν συνοδεύεται με εκσπερμάτιση στον κόλπο όπως γράφει ο Κωνσταντίνος Καρδαμάτης ,ένας ανθυπίατρος που εκδίδει την ίδια εποχή (1886) στην Ελλαδα, το βιβλίο του «Περί αυνανισμού» το οποίο βασίζεται σε πλούσια βιβλιογραφία από την Ευρώπη .Στο κεφάλαιο λοιπόν «αυνανισμός συζυγικός» γράφει:«Αι γυναίκες υποφέρουσι συνήθως πλέον των ανδρών εκ των παρά φύσιν εκτελέσεων των συζυγικών καθηκόντων. Η μήτρα ευρίσκεται εν διεγέρσει και συμφορήσει, η οποία ποσώς δεν μετριάζεται δια της επαφής του σπερματικού υγρού, όπερ την αναψύχει(!!!), η έλλειψις αύτη της αναψύξεως συντελεί εις την διατήρησιν του υπερεθισμού.
Η έλλειψις αύτη της αναψύξεως της μήτρας μετά το πέρας του αφροδισιακού σπασμού, δια του σπερματικού ρευστού, συντελεί κατά τον Devay και Mayer εις την ανάπτυξιν του εγκεφαλοειδούς καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και τόσων άλλων νοσημάτων, άτινα θέλομεν αναφέρει και άτινα αναπτύσσονται υπό την επήρειαν της ηδονής της μη σβεσθείσης υπό του σπέρματος”.Όταν λοιπόν τα ήπια θεραπευτικά μέσα κατά του αυνανισμού δεν είχαν επιτυχία τότε κατέφευγαν στις χειρουργικές μεθόδους.
Ο Καρδαμάτης αντιγράφοντας τα αντίστοιχα κεφάλαια από το βιβλίο “L΄onanisme” του Fournier περιγράφει για μεν τους άνδρες την “περιβολή διά κρίκων” και για τις γυναίκες την “κλειτοριδεκτομή”.
Η περιβολή δια κρίκων γίνεται ως εξής: “αφού σύρωμεν την ακροβυστίαν(το πετσάκι εννοεί!) προς τα έξω, διαπερώμεν ταύτην δια βελόνης τινος ράμμα ενεχούσης εκατέρωθεν, εις τρόπον ώστε αι δυο σχηματισθείσαι υπο της βελόνης οπαί να ώσιν η μια κατέναντι της ετέρας. Το ράμμα εγκαταλείπομεν μέχρις ου τα άκρα των οπών επουλωθώσι και αποκτήσωσι βαθμόν τινα τραχύτητος, είτα αφαιρούμεν το ράμμα και αντ΄αυτού διαπερωμεν μετάλλινον αντί του εκ λινού, εκ χρυσού δηλ. ή αργύρου ή και εξ οιουδήποτε ετέρου μετάλλου ευκάμπτου, τα άκρα δε του μεταλλινου τουτου ράμματος προσκολλώμεν ώστε να μην δύνανται να αποχωρισθώσιν ειμή ρινιζόμενα δια ρίνης (λίμα)”(Τώρα τι πόνους τράβαγε τώρα αυτός όταν του σηκωνόταν ο Θεός και η ψυχή του! Βέβαια σήμερα υπάρχει οικειοθελώς ! τοποθέτηση στην ακροποσθία δακτυλίου piercing.
Η εγχείρηση αυτή, που ονομάζεται αγκτηριασμός, στο παρελθόν είχε εφαρμοστεί και στις γυναίκες με διάτρηση και των δυο μεγάλων χειλέων. Αντίστοιχα στις γυναίκες, όπως αναφέρει ο Καρδαμάτης, η αντιμετώπιση του αυνανισμού ήταν χειρουργική με κλειτοριδεκτομή. Πρώτος την εφήρμοσε ο Antoine Dubois «…… επί νεάνιδος κατ΄ αρχάς, ην ο αυνανισμός είχε τελείως μαράνει και εις την οποίαν η εφαρμογή των επιλοίπων θεραπευτικών μέσων απέτυχε. Εις μάτην, λέγει έδεσαν τας χείρας και τας κνήμας της οι γονείς αυτής, τη ήρκει μια κίνησις των μηρών της, ους ηδύνατο εισέτι να προστρίβει τον έναν επί του ετέρου, δια να επιφέρει ικανήν ρύσιν. Τότε απελπισθέντες την οδήγησαν προς τον Dubois όστις επρότεινε την κλειτοριδεκτομίαν και προς ήν συνήνεσαν οι γονείς αυτής. Η κλειτορίς καθηρέθη και η προκληθείσα αιμορραγία επεσχέθη δια της καυτηριάσεως. Η επιτυχία υπήρξε πλήρης. Η ασθενής θεραπευθείσα εκ της ολεθρίας έξεως ανέκτησε την υγείαν της».
Αναφέρονται ακόμη άλλες δυο περιπτώσεις του καθηγητού της Γυναικολογίας στην Βιέννη Braus και του ιατρού Peter στις οποίες η κλειτοριδεκτομή έγινε “τη χρήσει γαλβανοκαυστικού μαχαιρίου”.
Από το βιβλίο του Καρδαμάτη είναι προφανές ότι οι απόψεις αυτές του Baker Brown για τον αυνανισμό είχαν την γενικότερη αποδοχή και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Ο Καρδαμάτης έχει βασίσει το βιβλίο του κυρίως στο βιβλίο του Fournier και χρησιμοποιεί Γαλλική και Ιταλική βιβλιογραφία και δεν αναφέρει καθόλου το βιβλίο του Baker Brown. Αντίστοιχα ο Fournier είναι γνώστης της θεωρίας του Baker Brown και εκτός από Γαλλική χρησιμοποιεί και Γερμανική βιβλιογραφία.
Ήδη και ο Fournier στην 5η έκδοση του βιβλίου του, το 1893 γράφει πλέον ότι «η κλειτοριδεκτομία η οποία έχει εξυμνηθεί από χειρουργούς και ιατρούς πολύ φημισμένους έχει σήμερα λίγους οπαδούς …….πρέπει να χρησιμοποιείται σαν τελευταίο μέσο όταν τα άλλα έχουν αποτύχει».
Ευτυχώς όμως η κλειτοριδεκτομή που εφήρμοζε ο Baker Brown σε διαταραγμένες ψυχολογικά ασθενείς δέχτηκε έντονη κριτική από συναδέλφους του και έτσι αναγκάστηκε να την σταματήσει. Ουσιαστικά η κλειτοριδεκτομή εφαρμόστηκε στην Αγγλία από το 1860 έως το 1866.Ο Baker Brown πέθανε το 1873 έχοντας χαρακτηριστεί ως παράφρων.
Στην Αμερική οι απόψεις του συνάντησαν την ίδια έντονη κριτική και η κλειτοριδεκτομή χαρακτηρίστηκε ως «απόλυτα καταδικαστέα εγχείρηση» (Editorial 1866-67 του South J.Med.Sci.) και δεν απέκτησε ποτέ ιδιαίτερη δημοτικότητα.Η τελευταία φορά που αναφέρεται στην Αμερική η εγχείρηση για θεραπεία του αυνανισμού είναι το 1894 , αν και ακόμη το 1937 στο Holt’ s Diseases of infancy and Childhood ο συγγραφέας δηλώνει ότι «δεν είναι αντίθετος στην κλειτοριδεκτομία ή στον καυτηριασμό της κλειτορίδος»
Τέλος η κλειτοριδεκτομία αναφέρεται και ως θεραπεία της στειρώσεως ακόμη και το 1927 ! από τον Debay «……η τερατώδης ανάπτυξη της κλειτορίδος καθιστά την γυναίκα ολίγον επιτήδειαν, αν μη όλως ανίκανον προς τεκνοποίησιν. Συνήθως δ΄η εκτομή του οργάνου τούτου επαναφέρει εις την γυναίκα τας φυσικάς ορμάς και την προς τεκνοποίησιν ικανότητα μη υπαρχούσης άλλης τινος αιτίας στειρώσεως» Ο Debay στο δημοφιλέστατο στην εποχή του (1927) βιβλίο,«Υγιεινή και φυσιολογία του γάμου.», η οποία έγινε από την 221η Γαλλική Έκδοση !!! γράφει πάντως χαρακτηριστικά: «Οι Ελληνες μάλλον πεπολιτισμένοι τυγχάνοντες ουδέποτε μετεγχειρίσθησαν τοιαύτα μέσα, εμπιστευόμενοι, και δικαίως, μάλλον την τιμιότητα των γυναικών αυτών, ή εις τους μοχλούς του γυναικωνίτου». Στην Ελλάδα ευτυχώς η εγχείρηση αυτή δεν βρήκε οπαδούς.
Η δυτική υποκρισία
Σε αρκετές δυτικές χώρες η νομοθεσία αντιμετωπίζει πλέον την κλειτοριδεκτομή ως ποινικό αδίκημα. Σε μερικές περιπτώσεις μάλιστα (Γερμανία για παράδειγμα) θεωρείται απόπειρα ανθρωποκτονίας. Σε άλλες (Γαλλία και Ηνωμένο Βασίλειο) ανάλογες υποθέσεις αντιμετωπίζονται ως ελαφριές σωματικές βλάβες με υπεύθυνους τους γονείς που "πέφτουν στα μαλακά".Η περιβόητη 8η Μαρτίου, εθιμοτυπικά αφιερωμένη στις Γυναίκες σηματοδοτεί για τις χώρες αυτές μέρα ομαδικών κλειτοριδεκτομών πανηγυρικού τύπου. Πέρυσι 50.000 κορίτσια την γιόρτασαν έτσι. Όχι στη Σομαλία ή στην Κένυα. Αλλά στην Ευρώπη. Σε άθλια αυτοσχέδια ιατρεία που δεν μάθαμε ποτέ.
Στην Ελλάδα παραδόξως το θέμα δεν "υπάρχει". Η νομοθεσία προφανώς το παρέλειψε ως αδίκημα. Ακόμη και στις αιτήσεις χορήγησης ασυλίας, (υπήρξε προ ετών περίπτωση στο Λαύριο). Δεν δεχόμαστε να παράσχουμε άσυλο, προκειμένου κάποια να γλιτώσει την κλειτοριδεκτομή.
Κοινωνίες της οπισθοδρόμησης και των πολιτιστικών εγκλημάτων από τη μιά. Κοινωνίες της υποκρισίας και της αδιαφορίας από την άλλη.
Πηγές:
http://atheofobos.blogspot.com/2006/09/blog-post_12.html
http://oistros-reportaz1.blogspot.com/2006/09/blog-post_05.html
http://exandas.ert.gr/to-mystiko-tis-aygis/i-kleitoridektomi-sto-mali/index.php
